„Biała Księga Nowej Mobilności”: 120 propozycji rozwiązań dla elektromobilności

Czego dowiesz się z materiału?

• Jakie propozycje zmian zawiera Biała Księga Nowej Mobilności”?
• Kto uczestniczył w pracach nad projektem?
• Jakie korzyści może przynieść wdrożenie założeń „BKNM”?

„Biała Księga Nowej Mobilności” to dokument przygotowany przez Polskie Towarzystwo Paliw Alternatywnych (PSPA), który zawiera ponad 120 propozycji rozwiązań legislacyjnych mających na celu zniesienie największych barier rozwoju zrównoważonego transportu w Polsce. Dokument trafił do przedstawicieli rządu w pierwszym kwartale 2024 r. Jakie postulaty zawiera?

Inicjatywa i twórcy „Białej Księgi Nowej Mobilności”

„BKNM” składa się z ponad 120 konkretnych propozycji zmian, których wprowadzenie ma doprowadzić do zniesienia głównych barier hamujących elektryfikację transportu w Polsce. Zmiany dotyczą kwestii regulacyjnych i systemowych, ponieważ – zdaniem osób tworzących projekt – to przede wszystkim zawiła administracja i biurokracja jest głównym problemem w nadążaniu za zeroemisyjną transformacją. Jak wskazuje Maciej Mazur – dyrektor zarządzający PSPA – “to od czasu wdrożenia zaproponowanych postulatów zależy tempo dekarbonizacji transportu, wzrostu gospodarczego i realizacja przez Polskę wymogów wyznaczonych przez Unię Europejską”. Nad BKNM pracowało ponad 250 podmiotów z całego łańcucha wartości zrównoważonego transportu.

Obecnie polski sektor motoryzacyjny generuje 8% PKB Polski i zapewnia ok. 400 tys. miejsc pracy. Polska jest również europejskim liderem sektora baterii litowo-jonowych, odpowiadającym za 2% krajowego eksportu. Nadążenie za niskoemisyjnymi trendami może mieć kluczowy wpływ na dalszą pozycję branży automotive w gospodarce krajowej i utrzymanie jego konkurencyjności na rynku europejskim. W tym obszarze za zmianami nadążać powinny także pozostałe podmioty, m.in. serwisy aut elektrycznych.

120 konkretów dla aut elektrycznych, infrastruktury ładowania i użytkowników

Jak wskazują twórcy BKNM, jedną z głównych przyczyn problemów z rozwojem elektromobilności w Polsce są niedoskonałe przepisy prawne i liczne bariery administracyjne. Regulacje nie nadążają za aktualnymi uwarunkowaniami rynkowymi lub są wdrażane z dużym opóźnieniem. Z tego powodu utrudnione działania mają także pozostałe podmioty branży automotive, jak operatorzy ładowarek, producenci baterii i serwisy aut elektrycznych, i inne. Opisane w „Białej Księdze Nowej Mobilności” zmiany obejmują nie tylko sektor aut i innych pojazdów elektrycznych, ale także ogólnodostępnej infrastruktury ładowania, podatków i taryf oraz implementację prawa unijnego. „Biała Księga Nowej Mobilności” zakłada eliminację barier oraz wzmocnienie rynku poprzez wprowadzenie rekomendowanych rozwiązań w konkretnych obszarach:

1.       Infrastruktura ogólnodostępna

2.       Infrastruktura budynkowa i badania techniczne stacji ładowania

3.       Podatki i taryfy

4.       Strefy Czystego Transportu

5.       Transport ciężki (eHDV)

6.       Implementacja Dyrektywy RED II – Carbon Credits

7.       Strategia Nowej Mobilności

8.       Bezpieczeństwo przeciwpożarowe – wytyczne ppoż.

9.       Rozporządzenie w sprawie baterii

10.    Wpływ elektromobilności na rozwój gospodarczy i pomoc publiczna

11.    Program Mój Elektryk

12.    Pojazdy zautomatyzowane i autonomiczne

Z uwagi na to, że aktualnie uruchomienie ładowarek DC w Polsce trwa najdłużej w Europie (nawet ponad 2 lata), w BKNM znalazło się ponad 30 postulatów dotyczących publicznej i prywatnej infrastruktury ładowania. Dotyczą one m.in. nowelizacji prawa energetycznego, prawa budowlanego, ustawy o gospodarce nieruchomościami. Propozycje mają na celu także ułatwienie instalowania prywatnych stacji ładowania w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych.

W obszarze podatkowym kluczową propozycją jest umożliwienie odliczenia 100% VAT przy zakupie i eksploatacji pojazdów elektrycznych oraz energii zużywanej do ich ładowania. Taka ulga może być bardziej efektywna i dotrzeć do szerszego grona odbiorców niż rządowe programy dopłat.

Kolejną kwestią, której poświęcono dużo uwagi, są baterie. Przedstawione w „Białej Księdze Nowej Mobilności” postulaty przewidują podjęcie prac nad regulacjami rozszerzonej odpowiedzialności producentów baterii oraz wprowadzenie przepisów umożliwiających realizację obowiązków w zakresie zbierania i przetwarzania zużytych akumulatorów. 

Korzyści z wdrożenia propozycji „Białej Księgi Nowej Mobilności”

Wprowadzenie zaproponowanych zmian może przynieść liczne korzyści, w tym:

•          przyspieszenie dekarbonizacji transportu,

•          wzrost gospodarczy,

•          realizacja wymogów Unii Europejskiej,

•          zmniejszenie biurokracji,

•          zwiększenie liczby miejsc pracy w całym sektorze elektromobilności.

Jednym z kluczowych postulatów „Białej Księgi Nowej Mobilności” jest implementacja do polskiego porządku prawnego Dyrektywy RED II/III w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Unijny dokument obowiązuje już od ponad 5 lat, ale w Polsce jego najważniejsze przepisy zostały zaimplementowane tylko częściowo. Na podstawie dyrektywy państwa członkowskie powinny dążyć do osiągnięcia minimalnego udział energii z OZE w końcowym zużyciu energii w sektorze transportu do 2030 r. na poziomie 29%.

Dyrektywa wprowadza mechanizm carbon credits, stanowiący istotne wsparcie dla uczestników rynku elektromobilności. Mechanizm może ułatwić sprostanie wymogom w zakresie minimalnego udziału OZE w sektorze transportu, umożliwiając włączenie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na poczet realizacji celu niskoemisyjności. W „Białej Księdze” PSPA zawarło propozycję możliwości rozliczenia większej ilości energii elektrycznej, nawet do 100%, jeśli operator stacji ładowania wykaże, że taki właśnie procent energii elektrycznej zakupionej i następnie dostarczonej poprzez ładowanie, pochodzi z OZE. Takie rozwiązanie ma stworzyć system motywujący operatorów sieci ładowania do nabywania jak największej ilości energii z OZE.

„Biała Księga Nowej Mobilności” to kompleksowy dokument mający na celu przyspieszenie rozwoju elektromobilności w Polsce poprzez zniesienie administracyjnych i legislacyjnych barier. Dokument zawiera konkretne propozycje zmian, które mogą znacząco przyczynić się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, poprawy jakości powietrza oraz wzmocnienia gospodarki. Wdrożenie tych założeń może uczynić Polskę liderem w dziedzinie elektromobilności i zrównoważonego transportu w Europie. Wykluczenie z łańcucha dostaw może przyczynić się do redukcji zatrudnienia oraz spadku PKB. Decyzje podjęte teraz i w najbliższej przyszłości będą miały wpływ na długoterminową zieloną transformację Polski oraz jej pozycję na mapie neutralności klimatycznej Europy. Zadecydują one o tym, czy Polska znajdzie się wśród liderów gospodarczych regionu, czy pozostanie biernym obserwatorem zmian zachodzących w innych państwach członkowskich.